مرکز علمسنجی دانشگاه، نهادی است که به منظور ارزیابی و سنجش کمی و کیفی تولیدات علمی دانشگاه، مراکز تحقیقاتی و واحدهای وابسته به آن ایجاد میشود. این مرکز با استفاده از شاخصها و رتبه بندی های مختلف مثل رتبه بندی وبومتریکس Webometrics و دادههای علمی، به ت
وبومتریکس (Webometrics Ranking of World Universities) یک رتبهبندی جهانی است که هر سال توسط شورای عالی پژوهشی اسپانیا منتشر میشود. در این رتبهبندی، دانشگاهها بر اساس شاخصهای حضور در وب، مانند تعداد صفحات سایت-و-فروشگاه-اینترنتی/34/e">وب سایت، تعداد لینکها و... رتبهبندی میشوند.
در ایران، تعداد زیادی از مؤسسات آموزش عالی در وبومتریکس رتبهبندی شدهاند. بر اساس آخرین رتبهبندی ژانویه 2024، دانشگاه تهران در رتبه 285 جهان و رتبه اول ملی قرار دارد. پس از آن دانشگاههای علوم پزشکی تهران، علوم پزشکی شهید بهشتی، صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر، علوم پزشکی تبریز، علم و صنعت ایران، علوم پزشکی مشهد، فردوسی مشهد و علوم پزشکی ایران در رتبههای بعدی قرار دارند.
وبومتریکس یک معیار مهم برای ارزیابی جایگاه دانشگاهها در سطح جهانی است، اما باید به این نکته توجه کرد که این رتبهبندی تنها بر اساس حضور در وب سنجیده میشود و ممکن است به عوامل دیگری مانند کیفیت آموزش، پژوهش و سایر شاخصهای مهم دیگر توجه نکند.
وبومتریک یا رتبهبندی وبومتریکس (Webometrics Ranking of World Universities) یک رتبهبندی جهانی است که توسط گروه تحقیقات علمی در شورای عالی تحقیقات اسپانیا (CSIC) منتشر میشود. این رتبهبندی بر اساس حضور وب و فعالیت آنلاین دانشگاهها در سراسر جهان انجام میشود. در سال 2024، دانشگاه تهران رتبه 285 جهانی و دانشگاه علوم پزشکی تهران رتبه 445 جهانی را کسب کردهاند
جزئیات بیشتر:
شاخصهای رتبهبندی:
رتبهبندی وبومتریکس بر اساس چندین شاخص از جمله تعداد صفحات وب، تعداد صفحات اینترنتی با کد HTML، تعداد لینکها، تعداد صفحات اصلی و موارد دیگر انجام میشود.
نقش در ارزیابی دانشگاه:
این رتبهبندی میتواند به عنوان یک ابزار برای ارزیابی فعالیت آنلاین و حضور وب دانشگاهها در سطح جهانی مورد استفاده قرار گیرد.
اهمیت رتبهبندی:
رتبهبندی وبومتریکس میتواند به دانشجویان و متقاضیان دانشگاهها کمک کند تا در انتخاب دانشگاه مناسب برای تحصیل، اطلاعاتی دقیقتر و جامعتری داشته باشند.
پتانسیل رتبه بندی:
رتبهبندی وبومتریکس میتواند برای دانشگاهها نیز به عنوان یک معیار ارزیابی فعالیت آنلاین و بازاریابی دانشگاهها مورد استفاده قرار گیرد.
مرکز علمسنجی یا اداره علمسنجی در دانشگاههای ایران، بخشهایی هستند که وظیفه بررسی و ارزیابی تولیدات علمی دانشگاه، مراکز تحقیقاتی و سایر واحدهای تابعه را بر عهده دارند. این مراکز با ارزیابی مستمر تولیدات علمی، تلاش میکنند تا سطح کمی و کیفی تولیدات علمی دانشگاه را ارتقا داده و جایگاه علمی دانشگاه و کشور را بالا ببرند.
وظایف اصلی مراکز علمسنجی:
بررسی عملکرد دانشگاه از جنبههای مختلف:
این شامل بررسی میزان مقالات برتر، میزان استناد به مقالات، مقالات در مجلات برتر، رتبهبندی هیات علمی، دانشکدهها و مراکز تحقیقاتی، درصد مقالات بینالمللی و همکاریهای بینالمللی است.
ارزیابی و تحلیل تولیدات علمی:
مراکز علمسنجی با تحلیل تولیدات علمی، به شناسایی نقاط قوت و ضعف دانشگاه در زمینههای مختلف علمی کمک میکنند.
طراحی مداخلات لازم:
بر اساس نتایج ارزیابی، مراکز علمسنجی مداخلات لازم را برای ارتقای سطح علمی دانشگاه طراحی میکنند.
همکاری با سایر مراکز علمسنجی:
در بسیاری از موارد، مراکز علمسنجی دانشگاهها با یکدیگر همکاری میکنند تا بتوانند اطلاعات بیشتری را جمعآوری کرده و نتایج جامعتری از تولیدات علمی دانشگاهها ارائه دهند.
علمسنجی، روشی برای سنجش و ارزیابی فعالیتهای علمی، پژوهشی، و مدیریت پژوهشهاست. حضور آنلاین دانشگاهها نیز با استفاده از فناوری اطلاعات، امکان دسترسی و ارتباطات گستردهتری برای دانشجو، استاد و پژوهشگران فراهم میکند.
علمسنجی:
تعریف:
علمسنجی به بررسی کمی تولیدات علمی، سیاستگذاری علمی، ارتباطات علمی و نقشهعلمی میپردازد.
ارزیابی:
از طریق بررسی منابع و مآخذ، ارتباطات علمی و شیوههای تولید، اشاعه و بهرهگیری از اطلاعات علمی، ارزیابی غیرمستقیم انجام میشود.
برخی موضوعات:
بررسی کمّی تولیدات علمی، سیاستگذاری علمی، ارتباطات علمی دانشپژوهان و ترسیم نقشه علم، از موضوعات مهم علمسنجی هستند.
نقش علمسنجی در دانشگاهها:
علمسنجی در ارزیابی فعالیتهای علمی و پژوهشی دانشگاهها نقش مهمی دارد.
سامانه علمسنجی:
دانشگاهها از سامانههای علمسنجی برای ثبت و مدیریت فعالیتهای علمی، رتبهبندی و فهرستبندی پژوهشگران استفاده میکنند.
حضور آنلاین دانشگاهها:
مزایا:
حضور آنلاین دانشگاهها، امکان دسترسی به منابع علمی و آموزشی گستردهتری را برای دانشجویان و اساتید فراهم میکند.
ارتباطات:
حضور آنلاین، ارتباطات گستردهتری بین دانشجویان، اساتید و پژوهشگران در سراسر جهان را ممکن میسازد.
توسعه:
حضور آنلاین در دانشگاهها، به توسعه آموزش و پژوهش کمک میکند و امکان دسترسی به آموزشهای تخصصی را افزایش میدهد.
تسهیل:
حضور آنلاین، تسهیل دسترسی به اطلاعات و منابع آموزشی را برای دانشجویانی که به دلیل محدودیتهای جغرافیایی یا زمانی نمیتوانند در کلاسهای حضوری شرکت کنند، فراهم میکند.